Polski
English
Zaawansowani użytkownicy jako najistotniejsze przy wyborze siekiery wskazują materiał, z którego wykonano siekierę, tuż przed właściwym wyważeniem, solidnym toporzyskiem oraz długością trzonka. Jednak to nie wszystkie parametry, które powinniśmy brać pod uwagę kupując siekierę, ponieważ punktem wyjścia do wyboru odpowiedniej siekiery powinna być wiedza o tym, jak zbudowana jest siekiera i jakie są jej rodzaje.
Budowa siekiery
Siekiera składa się z głowicy i trzonka (nazywanego też toporzyskiem, rękojeścią lub styliskiem), który dzieli się na uchwyt oraz trzonek właściwy. Głowica jest najczęściej wykonana ze stali węglowej. Jej tylną część stanowi obuch (tępa i szersza niż ostrze), a przednią ostrze. Otwór, w którym umieszczony jest trzonek to ucho, a boczne części głowicy otaczające trzonek nazywa się czepcem.
Przez długi okres czasu trzonki do siekier wykonywało się tylko z drewna. Obecnie dostępne są też takie, które wytworzono z kompozytów. Za ich wyborem przemawiają fakty, że są odporne na warunki atmosferyczne oraz nie rozsychają się. Siekiery wyprodukowane z włókna szklanego są wyjątkowo wytrzymałe na zginanie narzędzia. Dzięki temu, że rękojeść siekiery z kompozytu jest połączona z głowicą możemy mieć pewność, że toporzysko posłuży nam przez wiele lat (nie wystąpią problemy z osadzeniem).
Rodzaje siekier
Ze względów praktycznych siekiery dzielimy na:
- turystyczne/kempingowe - charakteryzują się niewielkimi rozmiarami oraz małą wagą. Dedykowane na wycieczki turystyczne na łonie natury. Sprawdzają się podczas rozłupywania niewielkich kawałków drewna, cięcia gałęzi.
-
uniwersalne - cięższe niż ciesielskie i lżejsze niż rozłupujące. Idealne do prac okołodomowych (rąbanie drewna na opał, prace ogrodnicze), nie są wyspecjalizowane do konkretnych zastosowań
-
toporki – zbliżone z wyglądu do siekier turystycznych, lekkie i poręczne (ważą w okolicy jednego kilograma), z trzonkiem o długości ok. 60 cm,. 'Istnieje kilka rodzajów toporka np.: strażacki (obuch w kształcie oskarda), czy też serbski (ostrze wygięte w kształt tasaka).
-
rozłupujące – specjalistyczny sprzęt, który służy do rozłupywania drewna na opał do pieców/kominków. Charakteryzują się znaczną wagą, a ich konstrukcja stanowi szybko rozszerzająca się głowica (od ostrza do czepca), która przypomina klin.
-
maczety/karczowniki - narzędzia przydatne każdemu ogrodnikowi. Mają postać długiego, mocno wygiętego noża, zakończonego zazwyczaj lekkim haczykiem. Przydaje się do przerzedzania/karczowania krzewów oraz krzaków
-
ciesielskie - bardzo ostre i precyzyjne. Przeznaczone do prac stolarskich, budowlanych oraz ogrodowych.
-
merliny/siekieromłoty/młotosiekiery – stanowią połączenie siekiery z młotem. Z jednej strony posiadają ostrze, a od strony obucha - młotek. Znajdują zastosowanie w pracowniach ciesielskich, przy ciosaniu drewna, wbijaniu kołków.
-
dwustronne – rzadko spotykane konstrukcje, która posiadają ostrza z obu stron głowicy (zamiast obucha). Wygodne rozwiązanie w warunkach, w których siekiera może szybko się stępić, wystarczy wtedy ją obrócić i można kontynuować pracę. Siekiery dwustronne wykorzystuje się głównie w leśnictwie.
Kluczowe parametry przy wyborze siekiery
- Zastosowanie – Zanim kupimy siekierę powinniśmy zadać sobie kilka pytań: "do czego jest mi potrzebna siekiera, do jakiego typu prac? (rozłupywanie klocków czy cięcie gałęzi) Jak często będę z niej korzystał? Czy jestem profesjonalnym użytkownikiem czy amatorem/ogrodnikiem? Czy szukam siekiery uniwersalnej czy specjalistycznej?
-
trzonek i głowica – dosyć sporą popularność zdobyły trzonki wykonane z włókna szklanego i poliamidu. Dzięki zastosowaniu takiego materiału trzonki siekier są wytrzymałe i sprężyste oraz odporne na działanie warunków atmosferycznych. Uchwyty wyłożone gumą ułatwiają trzymanie nawet w spoconej dłoni. Warta wspomnienia jest też kwestia bezpieczeństwa związana ze stabilnym zamocowanie głowicy siekiery na jej stylisku (trzonku).
-
głowica i ostrze – nowoczesne siekiery dysponują ostrzami, które są odporne na uszczerbienia. Na ich powierzchni producenci powlekają warstwy przeciwko zakleszczaniu się urządzenia w drewnie.
-
wyważenie – na wygodę użytkowania i bezpieczeństwo wpływają właściwe proporcję pomiędzy rozmiarem i wagą trzonka oraz głowicy, dlatego przed zakupem warto wziąć siekierę do ręki i sprawdzić, czy wygodnie będzie nam się nią pracowało.
-
gwarancja – przy zakupie siekiery, oprócz parametrów typowo użytkowych, równie ważne są warunki gwarancji. Standardem są wieloletnie gwarancje, ale powinniśmy upewnić się, których elementów składowych dotyczy i jak brzmią dokładne zapisy gwarancyjne. Trzeba też pamiętać o przestrzeganiu zaleceń w kontekście prawidłowego użytkowania sprzętu (w przypadku ich nieprzestrzegania możemy utracić prawa do gwarancji).
-
akcesoria – do siekiery przyda się dodatkowy osprzęt w postaci ostrzałki (najlepiej ceramicznej), klina, ochraniacza na ostrze. Kliny znajdują zastosowanie podczas ścinania drzew lub w trakcie rozłupywania drewna (po wbiciu klina uderzamy go obuchem). W sprzedaży sklepowej dostępne są siekiery, które posiadają głowice ze zintegrowanym klinem.
W przypadku akcesoriów do siekiery powinniśmy pamiętać o zakupie okularów ochronnych, butów roboczych z wzmocnionymi noskami, a także o rękawicach roboczych. Jest to bardzo ważne, ponieważ siekiera ma dużą bezwładność i nieumiejętne użytkowanie może skończyć się uszkodzeniami ciała (chodzi głównie o nogi). Poza tym miejsce, w którym będziemy rąbać powinno być właściwie przygotowane (korzystajmy z szerokiego pieńka do rozłupywania) i zabezpieczone (od postronnych osób, samochodu, domu).
Jaką siekierę wybrać?
Do zastosowań typowo turystycznych/wyjazdowych/biwakowych polecamy siekiery turystyczne, które są poręczne i praktyczne (lekka i mała). Dzięki niej możemy chociażby przygotować drewno na ognisko. Do prac na budowie sugerujemy siekierę ciesielską (ewentualnie uniwersalną). Użytkownicy, którzy potrzebują siekiery do rozłupywania drewna na opał w kominku powinni zdecydować się na siekierę rozłupująca (ewentualnie siekieromłot).