Wiertła – budowa, rodzaje i zastosowanie w warsztacie

Budowa wiertła

Wiertło posiada 2 główne części:

• roboczą,
• chwytową. 

Część robocza znajduje się od czoła wiertła do końca rowka wiórowego. Chwytem (trzpieniem) jest część wiertła utrzymywana przez uchwyt wiertarki. Krawędzie skrawające wiertła znajdują się z jednej strony narzędzia, trzpień zaś z drugiej. Większość popularnych wierteł posiada proste trzpienie. Czasem wykorzystuje się też wiertła z trzpieniem stożkowym Morse (do wiercenia przy dużych obciążeniach).

Rodzaje wierteł ze względu na zastosowanie

Wiertła do metalu

• Wiertła uniwersalne – odpowiednie do wiercenia w metalu, drewnie i tworzywach sztucznych. Najczęściej wyprodukowane ze stali. Z powodzeniem wykonują wiercenia w miedzi, aluminium, mosiądzu i pozostałych metalach miękkich. Dedykowane do wykorzystania w pracach domowych, dla niewymagających precyzji użytkowników.

• Wiertła HSS – wykonane ze stali szybkotnącej. Wykorzystuje się je do wiercenia otworów w metalu, drewnie i tworzywach sztucznych. HSS charakteryzują się wysoką precyzję oraz prostolinijnością wierceń. Nadają się do profesjonalnego użytkowania.

• Wiertła kobaltowe – stosowane do wiercenia w miękkich i twardych metalach. Odznaczają się 6-krotnie większą twardością niż standardowe wiertła ze stali. Powłoka kobaltu powoduje utwardzenie ostrza i dzięki temu łatwiej wierci się w twardym materiale. W sprzedaży są dostępne są wiertła kobaltowe z dodatkiem HSS, które poradzą sobie z wierceniem otworów w szerokiej gamie stalowych produktów (stal stopowa, węglowa, kwasoodporna, żaroodporna, szare żeliwo,)

• Wiertła tytanowe - charakteryzuje się bardzo wysoką twardością oraz wytrzymałością, powleczone azotkiem tytanu. Umożliwiają wiercenie otworów w najtwardszych metalach (brąz utwardzony, żeliwo ciągliwe) z zachowaniem wysokiej precyzji. Twardsze niż wiertła kobaltowe i odporne na ścieranie (dłuższa żywotność).

• Wiertła stożkowe – wykorzystywane do precyzyjnego wiercenia we wszystkich rodzajach blach, metali kolorowych (niezależnych), tworzywach sztucznych oraz stali szlachetnej. Ograniczeniem jest grubość tworzywa wynosząca 4mm. Stosowane w m.in. w przemyśle motoryzacyjnym i maszynowym. W sprzedaży znajdziemy też wiertła stożkowe z powłoką tytanową, która zwiększa wytrzymałość i żywotność narzędzia. Główna zaletą wierteł stożkowych jest ich bardzo wysoka dokładność i szybkość wiercenia.

Wiertła do betonu

Oprócz wierteł uniwersalnych wyróżnia się:

• Wiertła widiowe (z węglików spiekanych) - przeznaczone do wiertarek udarowych. Można nimi wiercić w betonie, kamieniu, cegle, murze i pozostałych materiałach mineralnych. Ich ostrze wykonane jest z węglika spiekanego. Średnia wiertła widiowe mieści się zazwyczaj w przedziale 3-13 mm;

• Wiertła diamentowe – używane do wiercenia w betonie, żelbetonie, murze oraz pozostałych kamieniach naturalnych. Stosuje się je do wykonywania zarówno precyzyjnych wierceń, jak i większych otworów. Wiertła diamentowe są niemal niezniszczalne - po stępieniu się ostrza możemy je regenerować. W sklepach znajdziemy m.in. wiertła diamentowe o koronkowym kształcie;

• Wiertła koronkowe – wykorzystywane do wiercenia w betonie, kamieniu i asfalcie. Z wyglądu przypominają tubę i wiercą otwory o średnicy 10-1200 mm. Standardowa długość wiertła koronkowego wynosi 450 mm.

Wiertła do drewna

• Wiertła kręte - Do wykonywania otworów walcowych wykorzystuje się wiertła kręte, które są dostępne w dwóch wariantach: jednolite (ze stali narzędziowej, szybkotnącej lub z węglików spiekanych) i łączone (rdzeń i chwyt ze stali konstrukcyjnej, część robocza wyposażona w płytki z węglików spiekanych);

  Wiertła kręte są używane do wiercenia otworów: na gotowo (brak dalszej obróbki), do dalszej obróbki (poddawane są rozwiercaniu), pod późniejsze gwintowanie

• Wiertła spiralne i świdry do drewna – odpowiednie do wiercenie dużych otworów (średnicy i głębokości). Zbudowane są z spiralnego zwoju kończącego się ostrzem oraz rowka, który odpowiada za odprowadzanie wiór. Wiertła spiralne zawierają też w swojej budowie stożek centrujący, dzięki czemu wiertło lepiej wchodzi w drewno i jest stabilne w trakcie wiercenia. Świdry do drewna mają maksymalną średnicę wynoszącą 40 mm, a ich długość może być nawet większa niż pół metra;

• Wiertła do drewna płaskie (wiertła piórkowe/łopatkowe) – służą do tworzenia otworów o większych średnicach (do 45 mm), ale charakteryzują się mniejszą precyzją niż wiertła kręte. Na ich budowę składają się dwa zwoje ułożone prosto, a samo wiertło nie posiada rowków do odprowadzania wiór.